Wil je een klimaatbestendige tuin? Leg een wadi aan!
Wat is een wadi?
Je hoort er steeds vaker over: wadi’s. Het woord wadi komt uit het Arabisch en betekent rivierbedding of dal. In het Nederlands is het een afkorting van ‘Water Afvoer Drainage en Infiltratie’. Feitelijk is een wadi een verlaging in het landschap waarin regenwater tijdelijk wordt gebergd, gezuiverd en geïnfiltreerd. Steeds meer gemeentes passen wadi’s toe in de wijk. Het zijn dan vaak lager gelegen groenvoorzieningen begroeid met gras met daaronder een structuur om water te bergen en af te voeren, zoals infiltratiekratten en drainagebuizen.
In je eigen tuin kun je ook een wadi aanleggen door regenpijpen af te koppelen! Daarmee maak je je tuin meer klimaatbestendig. Een wadi in je tuin heeft vele voordelen:
- Het riool wordt ontlast;
- Je tuin profiteert van het extra water dat via de wadi in de grond infiltreert;
- Je creërt een speciale biotoop waar planten en dieren leven die zowel van vochtige als droge omstandigheden houden, en dat is goed voor de biodiversiteit;
- De wadi heeft een zuiverende werking: het absorbeert vervuiling en fijnstof;
- Wadi’s zijn voor kinderen een fijn, natuurlijk speelelement (ze staan 85% van de tijd droog!).
Is mijn tuin geschikt voor een wadi?
Een wadi in je tuin aanleggen hoeft helemaal niet moeilijk te zijn! Je moet wel een paar zaken checken. Allereerst is het belangrijk dat de bodem in je tuin voldoende waterdoorlatend is. Dit kun je onderzoeken met de zogenaamde ‘emmertest’. Graaf hiervoor een gat van 30x30x30 cm in je tuin. Vul een emmer met 10 liter water en laat die emmer rustig in het gat leeglopen. Observeer wat er gebeurt. Is het water binnen 20 minuten volledig weggezakt? Dan is de bodem zeer geschikt voor een wadi. Duurde het langer dan 20 minuten maar korter dan 1,5 uur voordat het water was weggezakt? Dan is je bodem ook geschikt voor infiltratie. Bij een duur tussen 1,5 en 4 uur is je bodem matig geschikt, en als het water na 4 uur nog niet is weggezakt, dan is je bodem ongeschikt.
Ten tweede moet je berekenen hoe groot je wadi moet zijn om het water te kunnen bergen dat tijdens een hevige regenbui via de afgekoppelde regenpijp in de wadi terecht komt. Huisje Boompje Beter heeft hiervoor een handige rekentool bedacht. Die vind je hier. Je moet voor deze rekentool het dakoppervlak kennen dat draineert op de regenpijp(en) die je afkoppelt. Als je weet hoe groot de wadi moet worden, bekijk je kritisch of je tuin daar groot genoeg voor is. Houd er rekening mee dat je wadi minimaal 3 meter van het huis af moet liggen.
Is je bodem matig waterdoorlatend of heb je toch net wat weinig ruimte voor een wadi in je tuin? Je kunt het infiltrerend vermogen van een wadi vergroten door een extra diepe kuil te graven en deze voor een deel te vullen met grind. Daarop leg je vliesdoek en daarop komt een laag teelaarde waarin je kunt planten. Het grind fungeert als een soort infiltratiekoffer. Een andere optie is om een overloop te maken in de wadi naar een nabij gelegen sloot of gemeentelijke waterafvoer. Dat voorkomt dat de wadi overstroomt bij een hevige regenbui. Tot slot kun je de regenpijp afkoppelen met behulp van een ‘regenwaterklep’ (zie foto hieronder). Die klep kun je dichtdoen als het een keer stevig regent. Het water loopt dan gewoon het riool in. Dit werkt overigens alleen als je thuis bent tijdens zo’n bui 😉.
Wadi of greppel
Als je hebt geconcludeerd dat je tuin geschikt is voor een wadi, dan kun je kiezen voor een ‘echte wadi’ of een greppel. Een greppel is een kleine sloot die beplant is met planten die zowel tegen natte als droge voeten kunnen. Een greppel houdt regenwater tijdelijk vast, transporteert het verder de tuin in en laat het water ter plaatse in de bodem infiltreren. Greppels staan regelmatig droog en zullen zich bij regen met water vullen. Een greppel is vrij gemakkelijk aan te leggen en te onderhouden. Zorg er vooral voor dat de greppel niet helemaal dichtgroeit en ‘verlandt’.
Een ‘echte wadi’ is een met grassen of wilde bloemenmengsel begroeide kuil met vaak een basis van grind (met daarbovenop vliesdoek en dan een laag teelaarde). Zeker bij een matige infiltratiecapaciteit van je bodem is het aan te raden om die grindlaag aan te brengen (zie hierboven). Het water wordt via een gootje van de afgekoppelde regenpijp de wadi in geleid. Dat kan bijvoorbeeld een gootje van dakpannen of klinkers zijn, of een vooraf gemaakte (‘prefab’) goot.
Welke planten zet je in een wadi of greppel?
In een wadi of greppel horen planten die zowel tegen droogte als tegen nattigheid kunnen. Dat zijn planten die je ook wel langs slootkanten ziet. Denk bijvoorbeeld aan dotterbloem, gele lis, hangende zegge, duizendblad, knoopkruid, kattenstaart, koninginnekruid, margriet, ratelaar, knoopkruid, grote wederik, dagkoekoeksbloem. De inheemse zaden en plantenkwekerij Cruydt-Hoeck verkoopt ook een zaaimengsel voor wadi’s, zowel voor lichte grond, als voor zware grond.
De Bloeigaard heeft ook veel ervaring met het aanplanten van wadi’s: vraag gerust om een beplantingsplan op maat!
