Maak van je tuin een paradijs voor vogels
Najaar… een goed moment om nog eens kritisch naar je tuin te kijken. Waar heb je van genoten het afgelopen jaar? En wat zou je graag anders willen? Dit is dé tijd om vaste planten te splitsen en te verplaatsen, bloembollen te planten en wellicht grotere wijzigingen door te voeren. Ik daag je uit om je tuin eens vanuit het perspectief van een vogel te bekijken. Is je tuin aantrekkelijk genoeg voor vogels? Wat kan er beter? Je zult zien dat als je eenmaal begint om je tuin aantrekkelijker te maken voor vogels, je feitelijk de hele biodiversiteit in je tuin verbetert!
De vier V’s
Om vogels naar je tuin te lokken, moet je tuin goed scoren op vier V’s: Voedsel, Veiligheid, Voortplanting en Variatie. Als je je tuin onder de loep neemt, doe dat dan eens vanuit deze vier V’s voor vogels (het werkt ook als je een ander dier in gedachte neemt, zoals een vlinder of een egel).
Voedsel
Vogels zullen je tuin bezoeken als er voedsel te vinden is. Vogels eten o.a. insecten, zaden, bessen, noten en vruchten. Dus denk na over de planten die je in je tuin zet:
- Planten die insecten trekken, zoals bestuivers en bladluizen. Als je zorgt voor een grote bloeiboog in je tuin, lok je gedurende een groot deel van het jaar insecten, en dus vogels! Kies ook een aantal planten die hier van nature voorkomen (inheemse soorten), want daar komen de meeste insecten op af. Koop biologisch gekweekte (onbespoten) planten, anders bereik je het tegenovergestelde: van bespoten planten gaan insecten dood. En als je zwicht voor een mooie, niet inheemse tuinplant, zorg dan dat die open, enkele bloemen heeft. Uit dubbele, complexe bloemen kunnen insecten namelijk veel moeilijker nectar en stuifmeel halen.
- Planten die bessen, noten of vruchten produceren. Je kunt soorten kiezen waar je zelf ook van kunt eten, zoals vlier, rode bes of kers en accepteren dat vogels er ook een deel van eten. Of kies soorten die bessen maken die voor mensen minder aantrekkelijk zijn, maar voor dieren destemeer. Denk aan: lijsterbes, Gelderse roos, klimop (https://debloeigaard.nl/bloeiboog-tip-september-2023/), sporkehout (https://debloeigaard.nl/bloeiboog-tip-juni-2024/).
- Laat planten met aantrekkelijke zaaddozen staan als ze uitgebloeid zijn. Vergeet het ‘winterklaar maken’ van je tuin. Laat vogels het werk voor je doen, die hebben de hele winter profijt van de zaden van uitgebloeide planten in je tuin. Neem bijvoorbeeld de zaden van de teunisbloem of kaardenbol. Putters zijn er dol op!
Zorg voor een gezond bodemleven. In een gezonde bodem zijn volop bodemdiertjes aanwezig zoals wormen. En die vormen een lekker hapje voor bijvoorbeeld merels! Om een gezond bodemleven te bereiken laat je de bodem zoveel mogelijk met rust (niet spitten). Breng structuur aan door een laag compost aan te brengen, en houd de bodem zoveel mogelijk bedekt (https://debloeigaard.nl/bloeiboog-tip-mei-2024/).
Vergeet niet dat vogels niet alleen eten, maar ook willen drinken. Zorg dus voor water in de tuin. Dat kan in de vorm van een (mini-)vijver met een ondiep gedeelte, maar met een drinkschaal lok je ook al veel vogels naar je tuin. Vergeet niet het water regelmatig te verversen.
Veiligheid
Je zult vast wel gezien hebben dat vogels altijd op hun hoede zijn voor gevaar. Als je tuin een kale vlakte is en je middenin een lekkernij voor vogels hebt staan, zullen veel vogels die lekkernij aan zich voorbij laten gaan. Immers, waar moeten ze heen als er opeens een sperwer overvliegt of de kat van de buren zich laat zien? Zorg dus voor voldoende hoogte in de vorm van bomen en struikgewas in je tuin. Een inheemse haag (zoals een meidoorn- of beukenhaag) is een perfecte verstopplaats voor vogels.
Voortplanting
Pas als Voedsel en Veiligheid geborgd zijn in je tuin, zullen vogels overwegen om ook voor hun Voortplanting in je tuin te blijven hangen. De meeste vogels nestelen in bomen of heggen. Je kunt ook nestkasten ophangen. Kies kasten met de juiste opening (afhankelijk van welke vogels je naar je tuin wil lokken) en hang ze correct op (niet in de volle zon en beschut tegen de wind, zorg voor een veilige aanvliegroute).
Variatie
De laatste van de vier V’s is de V van Variatie. Als je zorgt voor een diversiteit aan planten in je tuin, dan komen daar verschillende vogels en insecten op af, blijft de tuin gedurende het hele jaar aantrekkelijk voor vogels en ontstaat er eerder een evenwicht tussen al die soorten. Als soorten in evenwicht zijn, zal er minder snel één soort gaan overheersen en een plaag veroorzaken.
Paradijs
Zo makkelijk is het dus: neem je tuin eens onder de loep en kijk of aan alle vier de V’s is voldaan. Vul ze in voor vogels, maar ook voor andere dieren zoals bijen en vlinders. Als je op die manier aan de slag gaat, wordt je tuin vanzelf een paradijs voor vogels en andere dieren!