Weg met de bladblazer!
Eerlijk gezegd verwacht (of: hoop) ik dat niet veel lezers van websites over ecologisch tuinieren bladblazers gebruiken… Dit is dus wellicht een preek voor eigen parochie. Toch leg ik je in deze bloeiboog-blog graag uit waarom je blad beter gewoon kunt laten liggen en sowieso liever geen bladblazer gebruikt.
November is de maand waarin veel bomen hun blad laten vallen. Dat doen ze om zichzelf tegen uitdroging te beschermen. In de winter is het voor bomen moeilijker om via hun wortels water op te nemen. Via het blad verdampt normaal gesproken veel water. Door het blad te laten vallen, voorkomt de boom een te groot vochtverlies in de winter. Overigens gaat die bladval bij de ene soort sneller dan bij de andere, en is de snelheid van de bladval afhankelijk van temperatuur en daglengte.
In het bos genieten we vaak van een dik pak net gevallen blad. Heerlijk om met je laarzen doorheen te lopen, en de geur van aarde en vochtig blad op te snuiven. Maar in onze tuinen zien we in deze tijd veel mensen verwoed met bladblazers en grasharken in de weer. Nergens voor nodig; gevallen blad heeft namelijk een functie, óók in onze tuinen!
Waarom je blad (en bladblazers) beter kunt laten liggen
Allereerst, het gevallen blad heeft een isolerende functie; het beschermt de planten eronder tegen de ergste winterkou en voorkomt uitdroging van de bodem. Daarnaast bieden de bladeren een fijne verstopplaats voor allerlei kleine dieren. Insekten en andere geleedpotigen schuilen onder het bladerdek. Voor hoger op in de voedselketen is dit ook gunstig: vogels hebben aan deze diertjes in de koude wintermaanden een eiwitrijk maal.
Ook voor grotere dieren is een berg bladeren fijn om te schuilen: egels en muizen kruipen er lekker in weg en komen zo de winter door. Hier heb je ook meteen het belangrijkste argument te pakken om niet met een bladblazer aan de slag te gaan: met dit krachtige en lawaaiige apparaat verstoor je immers allerlei dieren in hun schuilplaats! Hoe zou jij het vinden als iemand een emmer ijskoud water over je heen gooit terwijl jij diep in slaap bent?
Tot slot, het gevallen blad stimuleert het bodemleven om het blad te verteren: het wordt ter plekke gecomposteerd en verbetert daarmee de structuur van de bodem.
Niet al het blad wordt even snel verteerd
Over eiken- en beukenblad is veel discussie: er wordt vaak beweerd dat je dit blad maar beter weg kunt halen uit je tuin, want het zou niet verteren en de grond flink verzuren. Dit is maar ten dele waar. Het klopt dat eiken- en beukenblad langzaam verteert. Dat komt door de aanwezigheid van looistoffen (tannines). Maar eenmaal goed verteerd, dan heeft bladaarde van beuken- of eikenblad echter nauwelijks invloed op de zuurgraad van je bodem.
Omdat het langzaam verteert, kun je het blad het beste gebruiken als mulchlaag onder heesters die niet zullen verstikken onder een dik bladerdek. Of maak het blad fijn (bijvoorbeeld door er op een droge winterdag met de grasmaaier overheen te rollen) en verspreid het dan tussen heesters en vaste planten. Fijn gemaakt (en vochtig gehouden) blad verteert sneller.
Als je heel veel eiken- of beukenblad hebt, kun je het ook bij elkaar harken (niet blazen dus!) en in een korf of plastic zak verzamelen. Na 1 tot 3 jaar is het fijne bladaarde geworden die je als een goede mulchlaag in je tuin kunt gebruiken (zie ook: https://debloeigaard.nl/bloeiboog-tip-augustus-2024/). Let op: als je het blad in een plastic zak bewaart, zorg dan dat je het goed nat maakt voordat je de zak dicht knoopt, en prik wat gaten in de zak.
Kun je het blad dan overál in je tuin laten liggen?
Er zijn een aantal plekken in de tuin waar je maar beter wel iets onderneemt als de tijd van bladval is aangebroken. De belangrijkste is de vijver. Als je een vijver in je tuin hebt, is het verstandig om daar het gevallen blad wel uit te vissen. Anders vormt het namelijk op de bodem een dik, voedselrijk plakkaat dat algengroei stimuleert.
Een te dikke laag blad kan je grasveld verstikken. Dat risico wordt al een stuk minder als je het gevallen blad tot kleine snippers maait; in dat geval zal het juist een mooie aanvulling zijn op de bodem onder je grasveld. Maar lukt dit niet, dan kan het lonen om een dikke laag blad van je grasveld af te harken. Veeg het dan je borders in of maak er bladaarde (bladcompost) van.
Ook snap ik dat je je terras een beetje schoon wil houden en wil voorkomen dat het er glad wordt door vochtige bladresten op een winterdag. Veeg dus af en toe je terras en verplaats de bladeren van terras naar border.
Tot slot, er zijn altijd bepaalde hoekjes in je tuin waar het gevallen blad zich door de wind verzamelt. Een té dikke laag kan het voor vaste planten moeilijk maken om zich er in het voorjaar bovenuit te wurmen. Houd die hoekjes in de gaten en verwijder het blad daar zo gauw de eerste planten in het voorjaar beginnen uit te lopen.